30 Haziran 2022 -

Regülasyonlarla Türk Vergi ve Finans Sistemi’nde VUCA Dönüşümü

Yazı başlığını okuyunca vergi ve finans alanında çalışan iş paydaşlarımın bunu benim gibi derinden hissettiğini tahmin ediyorum.  Çıkan bir kanun ve düzenlemeye göre yönümüzü belirlerken, yeni bir kanunla tekrar yeni bir yön çizmeye çalışıyoruz.Regülasyonların çok olduğu ülkelerde bu değişim sıklığı daha da artıyor.

Yeni  düzenlemeler karşısında şirket karar vericilerinin  misyonu,  çok yönlü düşünerek karar vermelerini ve her yeni düzenlemede yeniden risk analizi yapmalarını gerektiriyor. 

Mali işler ve finans  çalışanlarındaki misyon ise süre gelen düzenin devamı, yeniliklere hızlıca uyumu ve doğru uygulanması ve iş çıktılarının bir sonucu olan verilerin VUK kapsamında kayıt edilmesi. Buradaki en önemli hassasiyet kayıt edilen verilerin 10 yıl boyunca her hangi bir inceleme durumunda hesap verilebilir datalarla destekleniyor olması. Hesap verilebilir datanın en güvenli olanı, kişilerin uygulamalarına bağlı datalar değil, ERP' lerde saklanan datalardır.

Peki şirketlerin tepe yönetimi kararları, mali işler ve finans birimlerinin çalışmaları bu kadar hızlı yön değiştirmeye nasıl uyum sağlayacak? Bence bunun cevabı  VUCA Türk vergi ve finans sistemine hızlıca uyumla olabilir.

Bilgi her zaman değerli iken yeni normal VUCA iş dünyamızda, artık bilgi çevik yönetim modeliyle desteklenmediği sürece doğru uygulanamaz hale geldi. Sürekli öğrenme ve sürekli yeniyi uygulama artık iş çıktılarının başarısı için kaçınılmaz.

Her zaman optimizmi savunan bir kişi olarak bu kadar karmaşık ve hızlı değişen dünyada, değişimden yakınanların değil en hızlı öğrenen ve sistemi şirketlerin faydasına  uygulayanların başarılı iş sonuçlarına ulaşacağına inanıyorum.

Bu ay VUCA Türk vergi ve finans piyasalarında neler yaşandı, nelere hazırlanmamız gerekecek, ağırlıklı olarak grubumuzu ilgilendirecek konulara aşağıda değinmeye çalıştık.

BDDK tarafından 24 Haziran 2022 Cuma günü alınan 10250 Sayılı Karar

BDDK tarafından 24.06.2022 akşam saatlerinde yayınlanan karar ile ilk anlaşılan şirketlerin yabancı para varlıkları bulunuyor ise kullanacakları kredilere sınırlama getirildi yönünde oldu. Karar metninin çok açık olmaması nedeniyle, sürece kimlerin dahil olacağı başta olmak üzere uygulamada her şirket özelinde başkaca sorular doğdu. Özellikle tatil başlangıcı olan Cuma günü yayınlanan bu karar, ihracat yapan şirketlerin gündemine hızlıca girmek durumunda kaldı. Eminim bu yazıyı okuyan bir çok iş paydaşım haftasonunu bu konuyu araştırarak, konuşarak geçirdi ve pazartesi iş gündemine aldı. BDDK, 26 Haziran'da yaptığı basın açıklaması ile konuyu biraz daha aydınlatmaya çalıştı.

Öncelikle bir şirketin bu karar kapsamına girebilmesi için aşağıdaki üç şartın birlikte sağlanması gerekmektedir.

1) 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili düzenlemeler uyarınca bağımsız denetime tabi bir şirket olması,
2) Şirketin yabancı para nakdi varlıklarının (altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatın) TL karşılığının 15 milyon TL’nin  (ortalama 900.000 dolar) üzerinde olması,
3) Şirketin yabancı para nakdi varlıkların TL karşılığının; aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması.

Bu şartlardan herhangi birisi oluşmaz ise söz konusu şirket bu karar kapsamında değerlendirilmeyecek ve alınan kararların muhatabı olmayacaktır. Söz konusu Karar kapsamına gerçek kişiler ile gerçek kişi şirket ortakları da girmemektedir.Bu noktada bağımsız denetime olan şirketlerimizin konu hakkında daha detaylı planlama yapmaları gerekmektedir.   

BDDK konuya açıklama getirmesine rağmen halen şirket özelinde yorumlandığında uygulamada zor bir karar olarak karşımıza çıkmaktadır.
BDDK kararının uygulanması ardından, sektörler ve ülke ekonomisindeki makro etkisi yorumlandığında ise konu gerçekten dikkatle takip edilmesi gereken bir noktaya gelmektedir.

Şu anki açıklamalara göre Eurobondlar ve kur korumalı mevduat bu kapsama girmediği için bu ürünlere talebin artması beklenmektedir.Ancak önümüzdeki günlerde başkaca düzenlemelerle  güncellemeler  yapılacağını düşünüyoruz.

İlgili BDDK kararı linkini aşağıda ayrıca sizler için bırakıyorum: https://www.bddk.org.tr/Duyuru/EkGetir/951?ekId=824

TCMB reeskont kredisi şartlarını değiştiriyor

İhracatçı şirketlerden talep edilen döviz satışı ile ilgili yıl içerisindeki güncellemeyi hatırlayarak başlayalım.Çünkü  uygulama, mevcuta ek getirerek devam eden bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bilindiği gibi ihracat bedellerinin TCMB' ye satışına ilişkin yüzde %25 olan oran %40'a çıkarılmış ve  18 Nisan 2022  tarihinde yasalaşarak yürürlüğe girmişti.

Şimdi konuşulan eski uygulamaya bir adım daha eklenerek, TL cinsi reeskont kredisi kullanmak isteyenlerin ihracat gelirinin %40'ını TCMB'ye satmasınının ardından,  %30'unu çalışılan bankaya satma adımı eklenmiştir.Böylece toplam ihracat bedelinin %70'i TL' ye dönülmüş olacaktır. İhracatçılar bu döviz satışının artından, sattığı dövizi 1 ay süreyle almamayı taahhüt edecek ve alamayacaktır.Kontrolleri TCMB tarafından yapılacaktır. 

Bu yazıyı yazdığımda bunun 10.06.2022 tarihinden itibaren bankalarda uygulandığı bilgisine ulaşmakla birlikte resmi bir açıklamaya ulaşamadığımı belirtmek isterim. O nedenle resmi bir okuma linki yazıma ayrıca ekleyemiyorum.

 Döviz ve altın dönüşümlü mevduat ve katılma hesaplarına ilişkin %0 oranlı stopaj kararının yürürlük maddesi değiştirildi.

Değişiklik içeriğini özetlemek gerekirse 28 Haziran 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 5752 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın 3 ve 4. maddeleriyle, 4970 ve 5046 sayılı Karar’ların yürürlük maddeleri değiştirilmiştir. Bu değişiklikle sadece belli bir tarih itibarıyla mevcut olan döviz ve altınların dönüşümünde %0 stopaj uygulanmasına ilişkin hüküm kaldırılmış, Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi uygulaması kapsamında açılan tüm hesaplardan elde edilen faiz ve kâr paylarının %0 oranında tevkifata tabi tutulmasının önü açılmıştır.

İlgili konunun yakın tarihçesi hatırlarsanız aşağıdaki şekilde gerçekleşmişti:
4970 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla (RG: 25.12.2021); kur korumalı vadeli mevduat ve katılma hesapları ile döviz tevdiat ve döviz cinsinden katılım fonu hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplardan elde edilen faiz ve kâr payları için tevkifat oranı %0 (sıfır) olarak belirlenmişti.

Aynı şekilde 5046 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla (RG: 31.12.2021); altın cinsinden mevduat ve katılım fonu hesaplarından dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilen mevduat ve katılma hesaplarından elde edilen faiz ve kâr payları için de tevkifat oranı %0 (sıfır) olarak belirlenmişti.

5193 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla (RG: 14.02.2022); yurt içi yerleşik tüzel kişiler için döviz tevdiat hesapları ve döviz cinsinden katılım fonu hesaplarının 31 Aralık 2021 tarihi itibarıyla mevcut olması hükmü 4970 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın (RG: 31.12.2021) yürürlük maddesine eklenmişti.

https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.5752.pdf

Vergi İncelemesinde Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapıldı

Düzenleme ile ilgili özet vermek gerekirse,  vergi inceleme sürelerinde kısaltma ve bildirim yollarındaki  değişiklikler ana başlık olarak görünüyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan "Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, vergi incelemesinde yetkilendirilenlerin incelemeye başlama süresi 30 günden 15 güne, incelemeye başlanılamaması halinde verilecek ek süre ise 15 günden 5 güne indirildi.
VUKA'daki düzenlemelere paralel olarak inceleme , Vergi müfettişinin düzenleyeceği bildirim  ile başlayacak. İşleme başlama tarihi, bildirimin düzenlendiği gün olacak. Yönetmelikle incelemeye başlama bildiriminin içeriğine ilişkin de düzenleme yapıldı. Bu nedenle sistem üzerinden gelen e-tebligatlar düzenli olarak kontrol edilmelidir.

İlgili düzenleme 28.06.2022 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/06/20220628-2.htm